హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 1.62

🙏హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 1.62🌺
🌷
మూలమ్--
బాలో వా యది వా వృద్ధో యువా వా గృహమాగతః ।
తస్య పూజా విధాతవ్యా సర్వస్యాభ్యాగతో గురుః॥౧.౬౨॥
🌺
పదవిభాగః--
బాలః వా యది వా వృద్ధః యువా వా గృహమ్ ఆగతః । తస్య పూజా విధాతవ్యా సర్వస్య ఆభ్యాగతః గురుః॥౧.౬౨॥
🌸
అన్వయః--
యది బాలః వా, వృద్ధః వా, యువా వా గృహమ్ ఆగతః, (తర్హి) తస్య పూజా విధాతవ్యా । ఆభ్యాగతః సర్వస్య గురుః (వర్తతే) ॥౧.౬౨॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
గృహమాగతః = స్వగృహ-ద్వారి సముపస్థితః, అతిథిః ; తస్య = అతిథేః ; పూజా = సత్క్రియా ; విధాతవ్యా = కర్తవ్యా ; అభ్యాగతః = అన్య-గ్రామాదాగతః అతిథిః ; గురుః = పూజ్యః॥౧.౬౨॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
గేహస్య పురతః ఆగతః అతిథిః బాలకః, యువా, వృద్ధో వా భవతు- తస్య సముచితః సత్కారః కర్తవ్యః। అభ్యాగతః సర్వేషాం (సర్వవర్ణాశ్రమధర్మిణాం) పూజ్యః వర్తతే॥౧.౬౨॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
అతిథి యది బాలక హో యా వృద్ధ హో యా జవాన హో, వహ యది అపనే ఘర పర ఆ జాయ, తో ఉసకీ పూజా అవశ్య కరనీ చాహియే। క్యోం కి అతిథి సభీ కా గురు ఔర పూజ్య హోతా హై॥౧.౬౨॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
🍀
బాలో వా = పిల్లవాడైన ; వృధ్ధో వా = ముసలివాడైన ; వా = లేక ; యువా వా = యువకుడైనా ; యది గృహమాగతః = ఇంటికి వచ్చినట్లైతే ; తస్య = అతనికి ; పూజా = అర్హమైన సపర్య ; విధాతవ్యా =చేయవలెను ; (యతః = ఎందుకనగా) అభ్యాగతః = అతిథి ; సర్వస్య = ప్రతివానికి ; గురుః = పూజనీయుడే అని అర్థము.  ॥౧.౬౨॥
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
పిల్లవాడైనను, ముసలివాడైనను, లేక యువకుడైనను, (ఇలా ఏ వయసు వాడైనను,) ఇంటికి వచ్చినట్లైతే, అతనికి ; అర్హమైన సపర్యలను చేయవలెను. ఎందుకనగా...ఇంటికి వచ్చిన అతిథి, ప్రతి గృహస్థునకు  పూజనీయుడే, (ఆదరింపబడువాడే) అని భావము.  ॥౧.౬౨॥
🙏