హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 1.49

🙏హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 1.49🌺
🌷
మూలమ్--
యది నిత్యమనిత్యేన నిర్మలం మలవాహినా ।
యశః కాయేన లభ్యేత తన్న లబ్ధం భవేన్ ను కిమ్॥౧.౪౯॥
🌺
పదవిభాగః--
యది నిత్యమ్ అనిత్యేన నిర్మలం మలవాహినా । యశః కాయేన లభ్యేత తత్ న లబ్ధం భవేత్ ను కిమ్॥౧.౪౯॥
🌸
అన్వయః--
యది నిత్యం, నిర్మలం, యశః- అనిత్యేన, మలవాహినా, కాయేన- లభ్యేత తత్ (తర్హి) న లబ్ధం కిమ్ ను భవేత్ ?॥౧.౪౯॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
నిత్యం = చిరస్థాయి ; నిర్మలం = స్వచ్ఛమ్ ; యశః = కీర్తిః ; అనిత్యేన = నశ్వరేణ ; మలవాహినా = మలమూత్రపరిపూర్ణేన ; కాయేన = శరీరేణ ; తత్ర 'ను'-ఇతి వితర్కే । కిం లబ్ధం న భవేత్ = సర్వమేవ లబ్ధం భవేదిత్యర్థః॥౧.౪౯॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
యది శాశ్వతీ, మలరహితా కీర్తిః, అశాశ్వతకేన, దూషితేన దేహేన (తన్మాధ్యమేన) లభ్యతే, తర్హి న కిమపి అప్రాప్తం శిష్యతే। (సర్వమేవ లబ్ధమితి యావత్।) ॥౧.౪౯॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
అనిత్య ఔర సూత్ర విష్ఠా ఆది మలోం కో వహన కరనే వాలే శరీర కే బదలే మేం యది నిర్మల ఔర నిత్య యశ మిలే, తో ఫిర కహో క్యా నహీం మిలా? । అథపి సబ కుఛ మిల గయా॥౧.౪౯॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
అనిత్యేన = అశాశ్వతమైన ; మలవాహినా = పురీషాదిమలవాహనశీలమైన ; కాయేన = శరీరము చేత ; నిత్యం = చిరస్థాయి యైన ; నిర్మలం = (నిష్కల్మషమైన) విశుద్ధమైన ; యశః = కీర్తి ; యది లభ్యేత = పొందినచో ; తత్ =అలా ; కిం ను = (ఉత్కృష్టమైన) దేనిని ; లబ్ధం న భవేత్ = (ఇక)పొందనిది ఏముంటుంది ? అనగా ఈ శరీరంతో అన్నీ సాధించినట్లే అని అర్థము. ॥౧.౪౯॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
అశాశ్వతమైన, పురీషాదిమలవాహనశీలమైన, ఈ శరీరము చేత, చిరస్థాయి యైన ; నిష్కల్మషమైన మరియు విశుద్ధమైన కీర్తిని పొందినచో, ఇక ఈ లోకంలో ఉత్కృష్టమైనది పొందనిది ఏముంటుంది ? అనగా సత్కీర్తిని పొందినచో, ఈ శరీరంతో అన్నీ సాధించినట్లే. అనగా సత్కీర్తిని పొందినప్పుడే మానవజన్మకు సార్థకత లభించునని ఉద్దేశ్యము. ॥౧.౪౯॥
🙏