హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.46

 🙏హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.46🌺
🌷
మూలమ్--
యథోదయగిరేర్ద్రవ్యం సన్నికర్షేణ దీప్యతే ।
తథా సత్సన్నిధానేన హీనవర్ణోఽపి దీప్యతే ॥౦.౪౬॥
🌺
పదవిభాగః--
🌸
అన్వయః--
యథా ఉదయగిరేః ద్రవ్యం సన్నికర్షేణ దీప్యతే । తథా సత్సన్నిధానేన హీనవర్ణః అపి దీప్యతే ॥౦.౪౬॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
ఉదయగిరేః = ఉదయపర్వతస్య ; ద్రవ్యం = పాషాణవృక్షాదికం వస్తుజాతమపి ; సన్నికర్షేణ = సామీప్యం, సమ్పర్కః ; దీప్యతే = సూర్యసమ్పర్కాత్ ప్రకాశతే, శోభతే ; హీనవర్ణః = బుద్ధివిషయే నీచః, మూఢః ; దీప్తిరహితోఽపి = ప్రజ్ఞాదిగుణైః విహీనోఽపి; దీప్యతే = సంవర్ధ్యతే॥౦.౪౬॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
యథా సూర్యోదయానన్తరమ్ ఉదయాచలసమీపే స్థితం సర్వం వస్తు సూర్యప్రకాశసమ్పర్కేణ శోభతే, తథైవ మూర్ఖజనః సతాం సన్నిధౌ వివేకశీలీ భవతి। తస్య బుద్ధివికాసో జాయతే ॥౦.౪౬॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
ఔర భీ- జైసే ఉదయాచల కీ సభీ వస్తు సూర్య కే సమీప హోనే సే చమకనే లగతీ హైం, ఉసీ తరహ సజ్జనోం కే సంసర్గ సే మూర్ఖ భీ విద్వానోం జాతే హైం॥౦.౪౬॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
యథా = ఎట్లైతే ; ద్రవ్యం = (ఏదైనా) పదార్థము ; ఉదయగిరేః = ఉదయపర్వతముయొక్క ; సన్నికర్షేణ = సామీప్యం చేత ; దీప్యతే = ప్రకాశించుచున్నది ; (తథా = అట్లే), హీనవర్ణః అపి = మూఢుడు కూడా ; సత్సన్నిధానేన = సత్పురుషుల సాంగత్యం చేత ; దీప్యతే = ప్రకాశించుచున్నాడు. (అనగా సజ్జనసాంగత్యము అజ్ఞాననివారక మని అర్థము). ॥౦.౪౬॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
ఎట్లైతే, ఏదైనా పదార్థము, ఉదయపర్వతం వద్దకు చేరగానే అప్రయత్నంగా ఆ పదార్థము ప్రకాశించుచున్నదో, అదేవిధంగా మూఢుడైన వాడు కూడా, సత్పురుషుల సాంగత్యప్రభావం చేత క్రమికవికాసమును పొంది ప్రకాశించుచున్నాడు.కావున సజ్జనసాంగత్యము అజ్ఞాననివారక మని,బహులార్థసాధకమనీ భావము. ॥౦.౪౬॥
🙏