హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.45

🙏హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.45🌺
🌷
మూలమ్--
కీటోఽపి సుమనః సఙ్గాదారోహతి సతాం శిరః ।
అశ్మాపి యాతి దేవత్వం మహద్భిః సుప్రతిష్ఠితః ॥౦.౪౫॥
🌺
పదవిభాగః--
కీటః అపి సుమనః సఙ్గాద్ ఆరోహతి సతాం శిరః । అశ్మా అపి యాతి దేవత్వం మహద్భిః సుప్రతిష్ఠితః ॥౦.౪౫॥
🌸
అన్వయః--
కీటః అపి సుమనః సఙ్గాద్ సతాం శిరః ఆరోహతి । అశ్మా అపి మహద్భిః సుప్రతిష్ఠితః (భూత్వా) దేవత్వం యాతి॥౦.౪౫॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
కీటః = భృఙ్గాదిః । పామరశ్చ । సుమనః సఙ్గాత్ = పుష్పసమ్బన్ధాత్ । విద్వత్సఙ్గాచ్చ । సతాం = సజ్జనానాం, మహతాఞ్చ । శిరః = మస్తకమపి । ఆరోహతి = తత్పూజ్యో భవతి । అశ్మా = పాషాణః । మహద్భిః = విద్వద్భిః, శ్రేష్ఠైశ్చ । సుప్రతిష్ఠితః = స్థాపితః॥౦.౪౫॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
 (అస్మిన్ పద్యే అల్పవస్తూనాం మహద్వస్తుసాఙ్గత్యేన మహత్త్వప్రాప్తిః ఉక్తా।) కీటాః పుష్పాణాం సాఙ్గత్యేన సజ్జనస్య శిరసి న్యస్యతే। పాషాణశ్చ శ్రేష్ఠైః జనైః మన్దిరాదిషు సంస్థాపితః, ప్రతిష్ఠితః సన్ దేవః భూత్వా పూజ్యత్వం ప్రాప్నోతి। (అత్ర కీటస్య, పాషాణస్య చ తులనా పామరజనేన, పుష్పానాం, ప్రతిష్ఠయా దేవత్వప్రాప్తేః చ పణ్డితజనేన తులనా కృతా।) ॥౦.౪౫॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
పుష్పోం కే సాథ హోనే సే కీడా భీ బడ़ే లోగోం కే శిర పర చఢ़ జాతా హై । ఔర బడ़ే లోగోం సే ఆదర ప్రతిష్ఠా పాకర పత్థర భీ దేవతా బన జాతా హై॥౦.౪౫॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
కీటః అపి = పురుగు కూడా ; సుమనః సఙ్గాత్ = పుష్పసంబంధము వలన ; సతాం = సజ్జనులయొక్క ; శిరః = తలను ; ఆరోహతి = అధిరోహించుచున్నది ; (తథా = అలాగే) అశ్మా అపి= (శిల) బండరాయి కూడా ; మహద్భిః = మహాత్ములచేత ; సుప్రతిష్ఠితః = (శాస్త్రోక్తవిధానంతో) ప్రతిష్ఠింపబడినచో ; దేవత్వం = (దేవభావనను), దైవశక్తిని ; యాతి = పొందుచున్నది.॥౦.౪౫॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
విలువ లేని పురుగు కూడా మాలలోని పుష్పసంబంధము వలన, సజ్జనులయొక్క తలను అధిరోహించుచున్నది. అలాగే ఆదరణ లేని బండరాయి కూడా, మహాత్ములచేత శాస్త్రోక్తవిధానంతో ప్రతిష్ఠింపబడినచో, దేవభావనను, దైవశక్తిని కూడా పొందుచున్నది అని భావము ॥౦.౪౫॥
🙏