Friday, June 22, 2018

హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.2

🙏హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.2🌺
🌷
మూలమ్--
శ్రుతో హితోపదేశోఽయం పాటవం సంస్కృతోక్తిషు ।
వాచాం సర్వత్ర వైచిత్ర్యం నీతివిద్యాం దదాతి చ ॥౦.౨॥

🌺
పదవిభాగః--
శ్రుతః హితోపదేశః అయం పాటవం సంస్కృత-ఉక్తిషు । వాచాం సర్వత్ర వైచిత్ర్యం నీతి-విద్యాం దదాతి చ ॥౦.౨॥
🌸
అన్వయః--
అయం హితోపదేశః శ్రుతః। సంస్కృత-ఉక్తిషు పాటవం చ సర్వత్ర వాచాం వైచిత్ర్యం దదాతి। నీతి-విద్యాం చ (దదాతి) ॥౦.౨॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
అయం = మయా వక్ష్యమాణః; శ్రుతః హితోపదేశః = గ్రన్థవిశేషః; సంస్కృత-ఉక్తిషు = సంస్కృతభాషణాదిషు; పాటవం = కౌశలమ్; సర్వత్ర = సర్వవిషయేషు; వాచాం వైచిత్ర్యం = నానావిధోక్తి-చాతుర్యమ్; నీతి-విద్యాం = రాజనీతిం, వ్యవహారకౌశలం చ; దదాతి = (అత్ర) శిక్షయతి ॥౦.౨॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
మయా వక్ష్యమాణః హితోపదేశః సంస్కృతభాషాప్రావీణ్యం, సర్వవిషయేషు చాతుర్యం, రాజనీతిం వ్యవహారజ్ఞానం చ దదాతి ॥౦.౨॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
యహ హితోపదేశ నామక గ్రన్థ పఢనేవాలోం కో సంస్కృత బోలనే మేం కుశలతా దేతా హై, ఔర సబ విషయోం మేం నానా భాషాఓం మేం బోలనేకీ నానా ప్రకార కీ సున్దర-సున్దర రీతియాఁ సిఖాతా హై ఔర నీతి-విద్యా భీ సిఖాతా హై ॥౨॥

ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
(ఈ గ్రంథపఠనప్రయోజనాన్ని వివరించుచున్నాడు)
అయం = (నాచే రచింపబడిన) ఈ; హితోపదేశః =హితోపదేశమనే గ్రంథము; శ్రుతః = వినినది (అయితే) (అధ్యయనం చేసినట్లైతే) , సంస్కృత-ఉక్తిషు > సంస్కృత = సంస్కృతభాషా సంబంధమైన; ఉక్తిషు = (మాటల యందు) వచనముల యందు; పాటవం = (నైపుణ్యమును) సామర్థ్యమును; దదాతి = ఇచ్చుచున్నది; చ = మరియు; సర్వత్ర = అన్ని వ్యవహారముల యందలి; వాచాం = మాటలలో; వైచిత్ర్యం = (నేర్పరితనమును) వైవిధ్యమును; దదాతి = ఇచ్చుచున్నది; చ = మరియు; నీతివిద్యాం > నీతి = (జీవనవిధివిధానాలకు సంబంధించిన, నాయకత్వ లక్షణాలను అందించే) నీతి సంబంధమైన; విద్యాం = (జ్ఞానాన్ని) విద్యను; దదాతి = (వినేవారికి, అధ్యయనం చేసేవారికి) అందించుచున్నది ॥౦.౨॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
నాచే రచింపబడిన ఈ హితోపదేశమనే విశిష్టగ్రంథము వినినట్లైతే మరియు అధ్యయనం చేసినట్లైతే, సంస్కృతభాషా సంబంధమైన మాటలయందు నైపుణ్యమును మరియు సామర్థ్యమును ఇచ్చుచున్నది. మరియు అన్ని వ్యవహారముల యందలి మాటలలో నేర్పరితనమును, వైవిధ్యమును ఇచ్చుచున్నది. [నీతి సంబంధమైన (మరియు జీవన విధివిధానాలకు సంబంధించిన, నాయకత్వ లక్షణాలను అందించునది.) విద్యను అనగా జ్ఞానాన్ని వినేవారికి, అధ్యయనం చేసే వారికి కూడా హితోపదేశమనే గ్రంథము అందించుచున్నది అని భావము.] ॥౦.౨॥
🙏

No comments:

Post a Comment