🙏హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.7🌺
🌷
మూలమ్--
విద్యా శస్త్రం చ శాస్త్రం చ ద్వే విద్యే ప్రతిపత్తయే ।
ఆద్యా హాస్యాయ వృద్ధత్వే ద్వితీయాద్రియతే సదా ॥౦.౭॥
🌺
పదవిభాగః--
విద్యా శస్త్రం చ శాస్త్రం చ ద్వే విద్యే ప్రతిపత్తయే । ఆద్యా హాస్యాయ వృద్ధత్వే ద్వితీయా ఆద్రియతే సదా ॥౦.౭॥
🌸
అన్వయః--
(మనుష్యస్య) ప్రతిపత్తయే, శస్త్రం విద్యా చ శాస్త్రం (విద్యా) చ ద్వే విద్యే (ప్రసిద్ధే)। ఆద్యా వృద్ధత్వే హాస్యాయ। ద్వితీయా (లోకే) సదా ఆద్రియతే ॥౦.౭॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
ప్రతిపత్తయే = జ్ఞానాయ, యశోలాభాయ చ; శస్త్రం విద్యా = ధనుర్వేదాది; శాస్త్రం (విద్యా) చ ద్వే విద్యే; ఆద్యా = ప్రథమా ; వృద్ధత్వే = వృద్ధావస్థాయాం, బలక్షయే; హాస్యాయ = ఉపహాసప్రదా; ద్వితీయా = శాస్త్రవిద్యా; (లోకే) సదా; ఆద్రియతే = పూజ్యతే ॥౦.౭॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
మనుష్యస్య జ్ఞానార్జనాయ, యశసే చ ద్వే విద్యే స్తః- శస్త్రవిద్యా, శాస్త్రవిద్యా చేతి। శస్త్రవిద్యయా గతే వయసి న కోఽపి లాభః (శారీరిక-బలాభావాత్)। కిన్తు శాస్త్రవిద్యయా జనః ఆజీవనం పూజ్యతే లోకే (వృద్ధోఽపి సన్ విద్యాం న త్యజతి, అత్యాగేన అపహాసత్వమపి న యాతి।) ॥౦.౭॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
విద్యా దో ప్రకార కీ హై। ఏక శస్త్రవిద్యా ఔర దూసరీ శాస్త్రవిద్యా । దోనోం విద్యాఓంసే హీ లోక మేం ప్రతిష్ఠా హోతీ హై । పరన్తు పహిలీ విద్యా (శస్త్రవిద్యా) వృద్ధావస్థా మేం హఁసీ కరాతీ హై, పరన్తు దూసరీ (శాస్త్ర) విద్యా కా తో సదా హీ ఆదర హోతా హై ॥౦.౭॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
(విద్యాప్రశంసా)
(ఇహ = ఈ లోకంలో) శస్త్రస్య = వివిధ అస్త్రశస్త్రములకు సంబంధించిన; విద్యా = (జ్ఞానము) విద్య; చ = మరియు; శాస్త్రస్య = వేదాదిశాస్త్రసంబధమైన; విద్యా చ = విద్య అనియు; (ఇత్థం = ఇట్లు) ద్వే = రెండు; (విధములైన) విద్యే = విద్యలు; ప్రతిపత్తయే = (మానవుల యొక్క) జ్ఞానము కొరకు; (స్తః = ఉన్నవి). (తయోః ఆ రెండింటిలో) ఆద్యా = మొదటిదైన; శస్త్రవిద్యా = శస్త్రవిద్య; వృద్ధత్వే = ముసలితనంలో; హాస్యాయ = అపహాస్యమునకై; (భవతి = అగుచున్నది) ద్వితీయా = రెండవదైన; శాస్త్రవిద్యా = శాస్త్రసంబధమైన; విద్య; సదా = ఎల్లప్పుడు; (మానవుని యొక్క అన్ని దశల యందు) ఆద్రియతే = (అందరి చేత) ఆదరింపబడచున్నది. ॥౦.౭॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
(విద్యాప్రశంసాత్మకము)
ఈ లోకంలో వివిధ అస్త్రశస్త్రములకు సంబంధించిన విద్య మరియు వేదాదిశాస్త్రసంబధమైన విద్య అని, ఇలా రెండువిధములైన విద్యలు మానవుని యొక్క జ్ఞానము కొరకు ఉన్నవి. ఆ రెండింటిలో కూడా మొదటిదైన శస్త్రవిద్య, ముసలితనంలో ఉపయోగం లేకుండా పోతుంది, కాని రెండవ దైన శాస్త్రసంబధమైన విద్య, ఎల్లప్పుడు అనగా మానవుని యొక్క అన్ని దశల యందు అందరిచేత ఆదరింపబడచున్నదిఅని భావము. ॥౦.౭॥
🙏
🌷
మూలమ్--
విద్యా శస్త్రం చ శాస్త్రం చ ద్వే విద్యే ప్రతిపత్తయే ।
ఆద్యా హాస్యాయ వృద్ధత్వే ద్వితీయాద్రియతే సదా ॥౦.౭॥
🌺
పదవిభాగః--
విద్యా శస్త్రం చ శాస్త్రం చ ద్వే విద్యే ప్రతిపత్తయే । ఆద్యా హాస్యాయ వృద్ధత్వే ద్వితీయా ఆద్రియతే సదా ॥౦.౭॥
🌸
అన్వయః--
(మనుష్యస్య) ప్రతిపత్తయే, శస్త్రం విద్యా చ శాస్త్రం (విద్యా) చ ద్వే విద్యే (ప్రసిద్ధే)। ఆద్యా వృద్ధత్వే హాస్యాయ। ద్వితీయా (లోకే) సదా ఆద్రియతే ॥౦.౭॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
ప్రతిపత్తయే = జ్ఞానాయ, యశోలాభాయ చ; శస్త్రం విద్యా = ధనుర్వేదాది; శాస్త్రం (విద్యా) చ ద్వే విద్యే; ఆద్యా = ప్రథమా ; వృద్ధత్వే = వృద్ధావస్థాయాం, బలక్షయే; హాస్యాయ = ఉపహాసప్రదా; ద్వితీయా = శాస్త్రవిద్యా; (లోకే) సదా; ఆద్రియతే = పూజ్యతే ॥౦.౭॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
మనుష్యస్య జ్ఞానార్జనాయ, యశసే చ ద్వే విద్యే స్తః- శస్త్రవిద్యా, శాస్త్రవిద్యా చేతి। శస్త్రవిద్యయా గతే వయసి న కోఽపి లాభః (శారీరిక-బలాభావాత్)। కిన్తు శాస్త్రవిద్యయా జనః ఆజీవనం పూజ్యతే లోకే (వృద్ధోఽపి సన్ విద్యాం న త్యజతి, అత్యాగేన అపహాసత్వమపి న యాతి।) ॥౦.౭॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
విద్యా దో ప్రకార కీ హై। ఏక శస్త్రవిద్యా ఔర దూసరీ శాస్త్రవిద్యా । దోనోం విద్యాఓంసే హీ లోక మేం ప్రతిష్ఠా హోతీ హై । పరన్తు పహిలీ విద్యా (శస్త్రవిద్యా) వృద్ధావస్థా మేం హఁసీ కరాతీ హై, పరన్తు దూసరీ (శాస్త్ర) విద్యా కా తో సదా హీ ఆదర హోతా హై ॥౦.౭॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
(విద్యాప్రశంసా)
(ఇహ = ఈ లోకంలో) శస్త్రస్య = వివిధ అస్త్రశస్త్రములకు సంబంధించిన; విద్యా = (జ్ఞానము) విద్య; చ = మరియు; శాస్త్రస్య = వేదాదిశాస్త్రసంబధమైన; విద్యా చ = విద్య అనియు; (ఇత్థం = ఇట్లు) ద్వే = రెండు; (విధములైన) విద్యే = విద్యలు; ప్రతిపత్తయే = (మానవుల యొక్క) జ్ఞానము కొరకు; (స్తః = ఉన్నవి). (తయోః ఆ రెండింటిలో) ఆద్యా = మొదటిదైన; శస్త్రవిద్యా = శస్త్రవిద్య; వృద్ధత్వే = ముసలితనంలో; హాస్యాయ = అపహాస్యమునకై; (భవతి = అగుచున్నది) ద్వితీయా = రెండవదైన; శాస్త్రవిద్యా = శాస్త్రసంబధమైన; విద్య; సదా = ఎల్లప్పుడు; (మానవుని యొక్క అన్ని దశల యందు) ఆద్రియతే = (అందరి చేత) ఆదరింపబడచున్నది. ॥౦.౭॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
(విద్యాప్రశంసాత్మకము)
ఈ లోకంలో వివిధ అస్త్రశస్త్రములకు సంబంధించిన విద్య మరియు వేదాదిశాస్త్రసంబధమైన విద్య అని, ఇలా రెండువిధములైన విద్యలు మానవుని యొక్క జ్ఞానము కొరకు ఉన్నవి. ఆ రెండింటిలో కూడా మొదటిదైన శస్త్రవిద్య, ముసలితనంలో ఉపయోగం లేకుండా పోతుంది, కాని రెండవ దైన శాస్త్రసంబధమైన విద్య, ఎల్లప్పుడు అనగా మానవుని యొక్క అన్ని దశల యందు అందరిచేత ఆదరింపబడచున్నదిఅని భావము. ॥౦.౭॥
🙏
No comments:
Post a Comment