🙏హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.29🌺
🌷
మూలమ్--
యదభావి న తద్ భావి భావి చేన్న తదన్యథా ।
ఇతి చిన్తావిషఘ్నోఽయమగదః కిం న పీయతే ॥౦.౨౯॥
🌺
పదవిభాగః--
యద్ అభావి న తద్ భావి భావి చేద్ న తద్ అన్యథా । ఇతి చిన్తా-విషఘ్నః అయమ్ అగదః కిం న పీయతే ॥౦.౨౯॥
🌸
అన్వయః--
యద్ అభావి, న తద్ భావి ; భావి చేద్ తద్ న అన్యథా ఇతి చిన్తా-విషఘ్నః అయమ్ అగదః కిం న పీయతే ॥౦.౨౯॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
యత్ = సుఖాది ; అభావి = న భావి ; తత్ న భావి = న భవితుం న శక్యతే ; చేత్ = యది ; భావి = సుఖదుఃఖాదికం భావి, తత్ = భావిసుఖాది ; న అన్యయా = న దూరీకర్తుం శక్యమ్ ; ఇతి = ఇత్యయం ; చిన్తా ఏవ విషం, తద్-హన్తి ఇతి చిన్తావిషఘ్నః = చిన్తావిషాపహారీ ; అగదః = ఔషధం, కిం న = కుతో న ; పీయతే = సేవ్యతే ॥౦.౨౯॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
యద్భావి, తత్తు వినా ప్రయత్నమపి భవతి। యన్న భావి తత్ ప్రయత్న-సహస్రేణాపి న సమ్భవతి। అతః అలం చిన్తయా ఇతి-- చిన్తానామ విషం హరన్ విచార-ఔషధః జనైః కిమర్థం న సేవ్యతే?
అర్థాత్- యద్భావి తద్భవిష్యత్యేవ ; యచ్చ న భావి తన్న భవిష్యత్యేవ, దైవాధీనమేవ సర్వమ్ ; తత్ర కిం వృథా చిన్తయా ఆయాసేన చ - ఇత్యాశయః ॥౦.౨౯॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
జో బాత నహీం హోనే వాలీ హై, వహ కభీ నహీం హోగీ ఔర జో హోనే వాలీ హై, వహ కిసీ ప్రకార మిట నహీం సకతీ హై ఇస విచారరూపీ ఔషధ కో- జో కి సబ చిన్తాఓం కో నాశ కరనేవాలీ హై లోగ క్యోం నహీం పీతే హైం? ॥౦.౨౯॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
యత్ = ఏది(సుఖదుఃఖాదివిషయము) అభావి = సంభవించునది కాదో ; తత్=అది(ఆ సుఖదుఃఖాదివిషయము); న భావి = (ఎంత ప్రయత్నించినను) సంభవించదు ; యది = ఒక వేళ ; భావి చేత్ = సంభవించునదైనచో ; తత్ = అది(ఆ సుఖదుఃఖాదివిషయము) ; అన్యథా = వేరే విధముగా ; న = కాదు(సంభవించదు, మార్పు చెందదు); ఇతి = అని(ఈ అనివార్యమైన విషయమును) ; చిన్తావిషఘ్నః = చింత(బాధ)అనే విషాన్ని చంపే ; అయం = ఈ (ఆలోచన అనే) ; అగదః = ఔషధము ; కిం = ఎందుకు ;(జనైః = జనులచేత) ; న పీయతే = త్రాగబడదో ? అని అర్థము ॥౦.౨౯॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
ఏ సుఖదుఃఖాదివిషయమైతే సంభవించునది కాదో , ఆ సుఖదుఃఖాదివిషయము, ఎవరు ఎంత ప్రయత్నించినను అది సంభవించదు. ఒక వేళ సంభవించునదైనచో ఆ సుఖదుఃఖాదివిషయము ఎంత ప్రయత్నించినను వేరే విధముగా సంభవించదు. అనగా జరుగదు. ఈ అనివార్యమైన విషయమును మరియు బాధ అనే విషాన్ని చంపే ఈ మంచి ఆలోచన అనే ఔషధము జనులచేత ఎందుకు త్రాగబడదో ? అని భావము ॥౦.౨౯॥
🙏
🌷
మూలమ్--
యదభావి న తద్ భావి భావి చేన్న తదన్యథా ।
ఇతి చిన్తావిషఘ్నోఽయమగదః కిం న పీయతే ॥౦.౨౯॥
🌺
పదవిభాగః--
యద్ అభావి న తద్ భావి భావి చేద్ న తద్ అన్యథా । ఇతి చిన్తా-విషఘ్నః అయమ్ అగదః కిం న పీయతే ॥౦.౨౯॥
🌸
అన్వయః--
యద్ అభావి, న తద్ భావి ; భావి చేద్ తద్ న అన్యథా ఇతి చిన్తా-విషఘ్నః అయమ్ అగదః కిం న పీయతే ॥౦.౨౯॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
యత్ = సుఖాది ; అభావి = న భావి ; తత్ న భావి = న భవితుం న శక్యతే ; చేత్ = యది ; భావి = సుఖదుఃఖాదికం భావి, తత్ = భావిసుఖాది ; న అన్యయా = న దూరీకర్తుం శక్యమ్ ; ఇతి = ఇత్యయం ; చిన్తా ఏవ విషం, తద్-హన్తి ఇతి చిన్తావిషఘ్నః = చిన్తావిషాపహారీ ; అగదః = ఔషధం, కిం న = కుతో న ; పీయతే = సేవ్యతే ॥౦.౨౯॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
యద్భావి, తత్తు వినా ప్రయత్నమపి భవతి। యన్న భావి తత్ ప్రయత్న-సహస్రేణాపి న సమ్భవతి। అతః అలం చిన్తయా ఇతి-- చిన్తానామ విషం హరన్ విచార-ఔషధః జనైః కిమర్థం న సేవ్యతే?
అర్థాత్- యద్భావి తద్భవిష్యత్యేవ ; యచ్చ న భావి తన్న భవిష్యత్యేవ, దైవాధీనమేవ సర్వమ్ ; తత్ర కిం వృథా చిన్తయా ఆయాసేన చ - ఇత్యాశయః ॥౦.౨౯॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
జో బాత నహీం హోనే వాలీ హై, వహ కభీ నహీం హోగీ ఔర జో హోనే వాలీ హై, వహ కిసీ ప్రకార మిట నహీం సకతీ హై ఇస విచారరూపీ ఔషధ కో- జో కి సబ చిన్తాఓం కో నాశ కరనేవాలీ హై లోగ క్యోం నహీం పీతే హైం? ॥౦.౨౯॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
యత్ = ఏది(సుఖదుఃఖాదివిషయము) అభావి = సంభవించునది కాదో ; తత్=అది(ఆ సుఖదుఃఖాదివిషయము); న భావి = (ఎంత ప్రయత్నించినను) సంభవించదు ; యది = ఒక వేళ ; భావి చేత్ = సంభవించునదైనచో ; తత్ = అది(ఆ సుఖదుఃఖాదివిషయము) ; అన్యథా = వేరే విధముగా ; న = కాదు(సంభవించదు, మార్పు చెందదు); ఇతి = అని(ఈ అనివార్యమైన విషయమును) ; చిన్తావిషఘ్నః = చింత(బాధ)అనే విషాన్ని చంపే ; అయం = ఈ (ఆలోచన అనే) ; అగదః = ఔషధము ; కిం = ఎందుకు ;(జనైః = జనులచేత) ; న పీయతే = త్రాగబడదో ? అని అర్థము ॥౦.౨౯॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
ఏ సుఖదుఃఖాదివిషయమైతే సంభవించునది కాదో , ఆ సుఖదుఃఖాదివిషయము, ఎవరు ఎంత ప్రయత్నించినను అది సంభవించదు. ఒక వేళ సంభవించునదైనచో ఆ సుఖదుఃఖాదివిషయము ఎంత ప్రయత్నించినను వేరే విధముగా సంభవించదు. అనగా జరుగదు. ఈ అనివార్యమైన విషయమును మరియు బాధ అనే విషాన్ని చంపే ఈ మంచి ఆలోచన అనే ఔషధము జనులచేత ఎందుకు త్రాగబడదో ? అని భావము ॥౦.౨౯॥
🙏
No comments:
Post a Comment