హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.28

🙏హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.28🌺
🌷
మూలమ్--
అవశ్యం భావినో భావా భవన్తి మహతామపి ।
నగ్నత్వం నీలకణ్ఠస్య మహాహిశయనం హరేః ॥౦.౨౮॥
🌺
పదవిభాగః--
అవశ్యం భావినః భావాః భవన్తి మహతామ్ అపి । నగ్నత్వం నీలకణ్ఠస్య మహా-అహి-శయనం హరేః ॥౦.౨౮॥
🌸
అన్వయః--
మహతామ్ అపి భావాః అవశ్యం భావినః భవన్తి । నీలకణ్ఠస్య నగ్నత్వం, హరేః మహా-అహి-శయనం (చాత్ర ప్రమాణమ్) ॥౦.౨౮॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
మహతామపి = మహాత్మానామపి ; భావాః = భవితవ్యాని ; అవశ్యం భావినః = నిశ్చయేన భవమానాః ఘటనాః ; నీలకణ్ఠస్య = శివస్య ; నగ్నత్వం = దిగమ్బరత్వమ్ ; హరేః = విష్ణోః, మహాహిశయనం = శేషశయ్యా ॥౦.౨౮॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
యే ఘటనాః నూనం భవమానాః భవన్తి, తే (న కేవలం సామాన్యానామ్ అపి తు) మహాపురుషాణామపి జీవనే ఘటన్తే ఏవ। (యద్యపి జగద్రక్షకౌ, తథాపి తయోః భాగ్యమేవం భవతి యేన) శివస్య తు దిగమ్బరత్వం, విష్ణోస్తు శేషే శయ్యా (పరికల్పితే స్తః) ॥౦.౨౮॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
జో బాత అవశ్య హానే వాలీ హై, వహ తో అవశ్య హీ హోతీ హై, ఉసకో తో కోఈ భీ నహీం హటా సకతా హై। ఇసమేం శివజీ కా నగ్న రహనా ఔర విష్ణు కా శేషనాగ కా శయ్యా పర సోనా హీ ప్రమాణ హై । అర్థాత్ యద్యపి యే దోనోం సంసార కే ప్రభు హైం, తథాపి ఇనకే ప్రారబ్ధ మేం యహీ బిడమ్బనా లిఖీ హై ॥౦.౨౮॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
మహతామపి = మహాత్ములకు కూడా ; అవశ్యం భావినః = నిశ్చయముగా సంభవించు సుఖదుఃఖాదులు ; (మొదలగు)భావాః = (వివిధ) సందర్భములు ; భవంతి = సంభవించుచున్నవి ; (యథా = ఎట్లనగా) నీలకణ్ఠస్య = శివునికి ; నగ్నత్వం = దిగంబరత్వము ; హరేః = శ్రీమన్నారాయణునికి ; మహాహిశయనం = (వేయుపడగలు గల)మహాసర్పముపై నిద్రించడం... అని అర్థము. ॥౦.౨౮॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
నిశ్చయముగా విధివలన సంభవించు సుఖదుఃఖాది వివిధ సందర్భములు మహాత్ములకు కూడా సంభవించుచునే ఉన్నవి. ఎట్లనగా శివునికి దిగంబరత్వము , ఆ శ్రీమన్నారాయణునికి వేయుపడగలతో ఉన్న మహాసర్పముపై నిద్రించడం ఇలాంటివి... కావున సమస్యలు ఈ జీవనవిధానంలో ఒక భాగమే అని భావము. ॥౦.౨౮॥
🙏