🙏హితోపదేశ-సుభాషిత-శ్లోకాః - 0.11🌺
🌷
మూలమ్--
యౌవనం ధనసమ్పత్తిః ప్రభుత్వమవివేకితా ।
ఏకైకమప్యనర్థాయ కిము యత్ర చతుష్టయమ్ ॥౦.౧౧॥
🌺
పదవిభాగః--
యౌవనం ధన-సమ్పత్తిః ప్రభుత్వమ్ అవివేకితా । ఏకైకమ్ అపి అనర్థాయ కిము యత్ర చతుష్టయమ్ ॥౦.౧౧॥
🌸
అన్వయః--
యౌవనం, ధన-సమ్పత్తిః, ప్రభుత్వమ్, అవివేకితా - (అత్ర) ఏకైకమ్ అపి (పుంసామ్) అనర్థాయ (భవతి)। యత్ర చతుష్టయమ్ (తత్ర) కిము (అనర్థస్య విషయే వక్తవ్యమ్?) ॥౦.౧౧॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
యౌవనం = యువావస్థా; ధన-సమ్పత్తిః = విత్తసమృద్ధిః; ప్రభుత్వమ్ = ఐశ్వర్యమ్, అధికారః; అవివేకితా = విచార-వైకల్యమ్, మూఢతా; ఏకైకమ్ అపి (పుంసాం); అనర్థాయ = విపత్కారకం భవతి; యత్ర = యస్మిన్ పుంసి; చతుష్టయమ్ (తత్ర); కిము = కిం వా వక్తవ్యమ్; ॥౦.౧౧॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
యువావస్థా, విత్తసమృద్ధిః, అధికారస్థానం, అవివేకః- ఇత్యేతేషు గుణస్థితిషు ప్రత్యేకం (అన్యజనేభ్యః) ఆపత్కరం భవతి। యది కస్మింశ్చిత్ పురుషే సర్వాణి మిలిత్వా విద్యన్తే, తర్హి అనర్థకత్వస్య కిం విశేషతయా వక్తవ్యం భవతి? తదవశ్యమేవ ఆపత్స్థానం భవతి ॥౦.౧౧॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
యువావస్థా, ధనసమ్పత్తి, ప్రభుత్వ, అజ్ఞానతా- ఇన చారోం మేం ఏక భీ జహాఁ వస్తు హో వహాఁ అనర్థ (జిస మనుష్య మేం) హీ ప్రాయః హోతా హై । ఫిర జహాఁ యే చారోం ఏకత్ర హో, వహాఁ కీ తో బాత హీ క్యా హై? ॥౦.౧౧॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
యౌవనం = (యువతీయువకదశ) యౌవనదశ; ధన-సమ్పత్తిః = ధన = (సంపదల యొక్క) డబ్బు యొక్క; సంపత్తిః = (అవసరాలకు మించి) ఉండడం; ప్రభుత్వమ్ = అధికారము; అవివేకితా = వివేకరాహిత్యము; (అనే ఈ నాలుగింటిలో) ఏకైకమ్ అపి = ఏ ఒక్కటైనను; (ఉన్నను) (ఆ వ్యక్తికి కలిగే) అనర్థాయ = ఆపదకై (భవతి = అగుచున్నది) యత్ర = ఏ వ్యక్తి యందైతే; చతుష్టయమ్ = ఈ నాలుగు (ఉన్నవో) (తత్ర = ఆ వ్యక్తి గురించి; కిము = (సంభవించే ఆపదల గురించి) ఏమి; (వక్తవ్యమ్ = చెప్పాలి. ॥౦.౧౧॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
మొదటిది యువతీయువకదశ అనగా యౌవనదశ, రెండవది అవసరాలకు మించి సంపదలు ఉండడం, మూడవది అధికారము, నాల్గవది వివేకరాహిత్యము అనే ఈ నాలుగింటిలో, ఏ ఒక్కటైనను ఉన్నను ఆ వ్యక్తికి సంభవించే ఆపదలు ఎన్నో.ఇక ఏ వ్యక్తి యందైతే ఈ నాలుగు ఉన్నవో, ఆ వ్యక్తికి సంభవించే ఆపదల గురించి వర్ణించడం సాధ్యమా ? అసాధ్యమని భావము. ॥౦.౧౧॥
🙏
🌷
మూలమ్--
యౌవనం ధనసమ్పత్తిః ప్రభుత్వమవివేకితా ।
ఏకైకమప్యనర్థాయ కిము యత్ర చతుష్టయమ్ ॥౦.౧౧॥
🌺
పదవిభాగః--
యౌవనం ధన-సమ్పత్తిః ప్రభుత్వమ్ అవివేకితా । ఏకైకమ్ అపి అనర్థాయ కిము యత్ర చతుష్టయమ్ ॥౦.౧౧॥
🌸
అన్వయః--
యౌవనం, ధన-సమ్పత్తిః, ప్రభుత్వమ్, అవివేకితా - (అత్ర) ఏకైకమ్ అపి (పుంసామ్) అనర్థాయ (భవతి)। యత్ర చతుష్టయమ్ (తత్ర) కిము (అనర్థస్య విషయే వక్తవ్యమ్?) ॥౦.౧౧॥
🌼
ప్రతిపదార్థః--
యౌవనం = యువావస్థా; ధన-సమ్పత్తిః = విత్తసమృద్ధిః; ప్రభుత్వమ్ = ఐశ్వర్యమ్, అధికారః; అవివేకితా = విచార-వైకల్యమ్, మూఢతా; ఏకైకమ్ అపి (పుంసాం); అనర్థాయ = విపత్కారకం భవతి; యత్ర = యస్మిన్ పుంసి; చతుష్టయమ్ (తత్ర); కిము = కిం వా వక్తవ్యమ్; ॥౦.౧౧॥
🌻
తాత్పర్యమ్--
యువావస్థా, విత్తసమృద్ధిః, అధికారస్థానం, అవివేకః- ఇత్యేతేషు గుణస్థితిషు ప్రత్యేకం (అన్యజనేభ్యః) ఆపత్కరం భవతి। యది కస్మింశ్చిత్ పురుషే సర్వాణి మిలిత్వా విద్యన్తే, తర్హి అనర్థకత్వస్య కిం విశేషతయా వక్తవ్యం భవతి? తదవశ్యమేవ ఆపత్స్థానం భవతి ॥౦.౧౧॥
🌿
హిన్ద్యర్థః--
యువావస్థా, ధనసమ్పత్తి, ప్రభుత్వ, అజ్ఞానతా- ఇన చారోం మేం ఏక భీ జహాఁ వస్తు హో వహాఁ అనర్థ (జిస మనుష్య మేం) హీ ప్రాయః హోతా హై । ఫిర జహాఁ యే చారోం ఏకత్ర హో, వహాఁ కీ తో బాత హీ క్యా హై? ॥౦.౧౧॥
☘
ఆన్ధ్రప్రతిపదార్థః :-
యౌవనం = (యువతీయువకదశ) యౌవనదశ; ధన-సమ్పత్తిః = ధన = (సంపదల యొక్క) డబ్బు యొక్క; సంపత్తిః = (అవసరాలకు మించి) ఉండడం; ప్రభుత్వమ్ = అధికారము; అవివేకితా = వివేకరాహిత్యము; (అనే ఈ నాలుగింటిలో) ఏకైకమ్ అపి = ఏ ఒక్కటైనను; (ఉన్నను) (ఆ వ్యక్తికి కలిగే) అనర్థాయ = ఆపదకై (భవతి = అగుచున్నది) యత్ర = ఏ వ్యక్తి యందైతే; చతుష్టయమ్ = ఈ నాలుగు (ఉన్నవో) (తత్ర = ఆ వ్యక్తి గురించి; కిము = (సంభవించే ఆపదల గురించి) ఏమి; (వక్తవ్యమ్ = చెప్పాలి. ॥౦.౧౧॥
🍀
ఆన్ధ్రతాత్పర్యమ్ :-
మొదటిది యువతీయువకదశ అనగా యౌవనదశ, రెండవది అవసరాలకు మించి సంపదలు ఉండడం, మూడవది అధికారము, నాల్గవది వివేకరాహిత్యము అనే ఈ నాలుగింటిలో, ఏ ఒక్కటైనను ఉన్నను ఆ వ్యక్తికి సంభవించే ఆపదలు ఎన్నో.ఇక ఏ వ్యక్తి యందైతే ఈ నాలుగు ఉన్నవో, ఆ వ్యక్తికి సంభవించే ఆపదల గురించి వర్ణించడం సాధ్యమా ? అసాధ్యమని భావము. ॥౦.౧౧॥
🙏
No comments:
Post a Comment